Waarom je beter geen plastice bidon moet gebruiken
Iedereen drinkt water. Maar heb je ooit stilgestaan bij wááruit je drinkt? De keuze tussen een plastice bidon en een metalen (zoals RVS of koper) fles lijkt triviaal, maar de wetenschap vertelt ons iets anders. Steeds meer studies tonen aan dat plastice drinkflessen nadelige gevolgen hebben voor zowel onze gezondheid als het milieu. In dit artikel lees je waarom plastice bidons verleden tijd zijn en waarom je beter overstapt op een RVS of koperen drinkfles maar ook waar je op moet letten bij deze alternatieven.
Waarom dit onderwerp belangrijk is
Het gaat om jouw gezondheid, de planeet en de toekomst van volgende generaties. Plastics zijn goedkoop en overal, maar ze brengen risico’s met zich mee die je niet kunt negeren. Van BPA in je bloedbaan tot microplastics in je darmen: het begint bij zoiets simpels als jouw bidon.
Wat is een plastic bidon?
BPA een beruchte chemische stof kan loskomen uit plastics en zich mengen met je drinkwater. Daarnaast lekken plastics microplastics en endocriene verstoorders, stoffen die je hormoonhuishouding beïnvloeden. En hoe vaker je zo’n fles gebruikt, hoe groter het risico.
Onderzoeken tonen aan dat zelfs BPA-vrije plastics vaak andere bisfenolen bevatten zoals BPS of BPF, die even schadelijk kunnen zijn. De illusie van veiligheid is dus gevaarlijker dan het risico zelf.
Wat is BPA en waarom is het schadelijk?
Bisfenol A (BPA) is een chemische stof die wordt gebruikt om plastics hard en doorzichtig te maken. Het probleem? BPA kan zich gedragen als een synthetisch hormoon (oestrogeen) in het menselijk lichaam. Blootstelling eraan wordt in verband gebracht met:
- vruchtbaarheidsproblemen
- borstkanker
- gedragsstoornissen bij kinderen
- hart- en vaatziekten
De EFSA (European Food Safety Authority) heeft recent de veilige drempel voor BPA drastisch verlaagd, wat aantoont hoe ernstig de impact ervan is.
Wat zijn microplastics en hoe komen ze in je lichaam?
Microplastics zijn kleine plasticdeeltjes kleiner dan 5 mm die ontstaan door slijtage, hitte of afbraak. Deze kunnen loskomen uit je fles vooral als deze ouder is, of vaak is blootgesteld aan zonlicht of warm water. Je drinkt dus letterlijk plastic.
Uit onderzoek blijkt dat microplastics worden teruggevonden in:
- menselijk bloed
- placenta’s van ongeboren baby’s
- longweefsel en darmen
Welke plastics zijn het gevaarlijkst?
Niet alle plastics zijn gelijk. De risicovolle soorten:
| Plasticsoort | Gevaar | Gebruik |
|---|---|---|
| PET (#1) | Kan antimoon afgeven, niet hittebestendig | Wegwerpwaterflessen |
| PC (#7) | Bevat vaak BPA | Stevige bidons, hard plastic |
| HDPE (#2) | Minder toxisch, maar poreus | Melkflessen, goedkope herbruikbare flessen |
Zelfs als de fles “BPA-vrij” is, kunnen andere additieven toxisch zijn.
Waarom plastic niet eindeloos herbruikbaar is
Plastic slijt. Bij elke schoonmaakbeurt, elke val, en bij temperatuurveranderingen beschadigt de structuur. Kleine barsten en krasjes zorgen voor lekkende stoffen. Hierdoor kan een ogenschijnlijk stevige fles een chemische tijdsbom worden.
Hoe plastic reageert op warmte
Warmte en zonlicht versnellen de afgifte van chemicaliën uit plastic. Leg je fles in de auto of vul je hem met warm water? Grote kans dat er gifstoffen in je drankje belanden. Zelfs de vaatwasser kan schade veroorzaken aan plastic flessen.
Effecten van plastics op de hormoonhuishouding
Plastics bevatten vaak stoffen die je endocrien systeem beïnvloeden. Die stoffen kunnen:
- je puberteit versnellen of vertragen
- testosteron of oestrogeen nabootsen
- de ontwikkeling van baby’s verstoren
- de spermaproductie verminderen
En dat alles door herhaaldelijk drinken uit één ogenschijnlijk onschuldige fles.
RVS bidons: een gezond alternatief
Roestvrijstaal (RVS) is niet poreus, lekt geen chemicaliën, is duurzaam en goed schoon te maken. Goede RVS-flessen zijn gemaakt van voedselveilig staal (bijv. AISI 304 of 316). Ze zijn:
- geschikt voor koude én warme dranken
- reuk- en smaakneutraal
- krasbestendig
Let wél op: sommige doppen bevatten plastic of silicone, die alsnog schadelijke stoffen kunnen afgeven.
Koperen bidons: geneeskrachtig en stijlvol
Koper is al eeuwenlang in gebruik binnen de Ayurvedische gezondheidsleer. Het staat bekend om z’n:
- antibacteriële werking
- detox eigenschappen
- stimulerende invloed op spijsvertering en hersenfunctie
Uit laboratoriumonderzoek blijkt dat bacteriën binnen enkele uren sterven op koperoppervlakken. wEen traditionele manier om water te zuiveren? Laat het een nacht staan in een koperen fles.
Wat zijn de verschillen tussen RVS en koper?
| Eigenschap | RVS | Koper |
|---|---|---|
| Gewicht | Lichter | Zwaarder |
| Antibacterieel | Beperkt | Zeer sterk |
| Onderhoud | Gemakkelijk | Meer zorg nodig (polijsten, niet schrobben) |
| Prijs | Gemiddeld | Duurder |
| Geschiktheid | Universeel (koud/warm) | Alleen koud water aanbevolen |
Let op: plastic in de doppen van metalen flessen
Veel “metalen” flessen hebben alsnog een plastic binnendop of afdichtingsring. Hierdoor:
- kan alsnog blootstelling plaatsvinden aan weekmakers
- tast je het nut van je metalen fles aan
- ontstaan alsnog gezondheidsrisico’s
Ga voor flessen met roestvrijstalen of siliconenvrije doppen of glazen binnenwerk.
Zijn alle RVS flessen gelijk?
Nee! Let bij aankoop op:
- Voedselveilig staal (304 of 316)
- Geen coating aan de binnenkant
- Geen vreemde geur bij openen
- Degelijke, afsluitbare dop
Let ook op keurmerken zoals FDA-goedkeuring of Europese voedselveiligheidsnormen.
Hoe herken je een veilige koperen fles?
Vermijd koperen flessen met laklaag aan de binnenzijde: dat is vaak epoxy met schadelijke stoffen. Kies:
- voor massief koper
- handgemaakt uit India of Nepal
- flessen met duidelijke onderhoudsinstructies
Een koperkleurige fles zonder binnencoating is je beste keuze.
Onderhoud van RVS en koperen bidons
- Spoel dagelijks om met warm water
- Gebruik geen agressieve middelen
- Voor koper: poets af en toe met citroen en zout
- Laat drogen zonder dop
Een goed onderhouden fles gaat jaren mee.
Mythes over plastic waterflessen
- “BPA-vrij is altijd veilig” → Niet waar. Er zijn alternatieve stoffen die even schadelijk zijn.
- “Plastic is goedkoper” → Op korte termijn wel. Maar gezondheidszorg is duurder.
- “Ik gebruik hem maar af en toe” → Zelfs sporadisch gebruik kan schade aanrichten.
Wat zegt de wetenschap?
Een greep uit recente studies:
- WHO: waarschuwt voor microplastics in drinkwater
- Universiteit Utrecht: microplastics in menselijke placenta’s
- Nature: chemische stoffen in plastic verstoren hormoonbalans
- The Lancet: langdurige blootstelling aan BPA verhoogt risico op hartziekten
Wat zegt de overheid over plastic gebruik?
- EU heeft een verbod op single-use plastics (sinds 2021)
- RIVM waarschuwt voor hergebruik van soft plastics
- Scholen en sportclubs worden gestimuleerd om alternatieven te gebruiken
Wat is de ecologische voetafdruk van een metalen fles?
Hoewel een metalen fles meer energie kost om te produceren dan een plastic fles, is de impact op lange termijn aanzienlijk kleiner. Waarom? Omdat een hoogwaardige RVS of koperen fles:
- tientallen jaren meegaat
- geen giftig afval produceert
- niet afbreekt in microplastics
- makkelijker te recyclen is
Volgens een LCA (Life Cycle Assessment) van de Universiteit van Oxford is de ecologische voetafdruk van een roestvrijstalen fles bij normaal gebruik binnen 1 jaar kleiner dan die van steeds opnieuw gebruikte plastic flessen.
Dieren en plastic: een schrijnende relatie
Jaarlijks sterven miljoenen dieren door het inslikken van plastic. Denk aan:
- zeevogels die plasticdopjes aanzien voor vis
- schildpadden die plastic zakken verwarren met kwallen
- walvissen met kilo’s plastic in hun maag
Zelfs microplastics uit jouw drinkfles eindigen uiteindelijk in de natuur – en komen via de voedselketen weer bij jou terecht.
Waarom scholen en sportclubs moeten overstappen
Jong geleerd is oud gedaan. Door op scholen en sportclubs standaard gebruik te maken van RVS of koperen flessen:
- geef je het goede voorbeeld
- stimuleer je bewustzijn bij jongeren
- verminder je jaarlijks honderden kilo’s plastic afval
Sommige gemeenten in Nederland subsidiëren zelfs herbruikbare flessen als onderdeel van duurzaamheidsprogramma’s.
Hoe zit het met plastic in herbruikbare flessen?
Veel herbruikbare flessen bevatten tóch plastic onderdelen:
- binnenlaag met epoxyhars (bij aluminium flessen)
- doppen met BPA-houdende pakkingen
- siliconenringen die weekmakers bevatten
Zorg dus altijd dat je:
- het binnenmateriaal kent
- kiest voor flessen met pure materialen
- reviews leest van onafhankelijke bronnen
Tips voor het kiezen van de juiste fles
Let op de volgende criteria:
✅ Materiaal: 100% RVS of koper
✅ Geen binnenlaag of coating
✅ Volledig metalen of glazen dop
✅ Makkelijk schoon te maken
✅ Gecertificeerd (bijv. FDA, CE)
Probeer eerst één goede fles, en breid dan uit binnen je gezin of organisatie.
Veelgemaakte fouten bij het kopen van een fles
🚫 Een goedkope imitatie kopen
🚫 Niet letten op de binnenzijde (coating!)
🚫 Geen aandacht voor de dop (plastic dop → risico)
🚫 Merknamen vertrouwen zonder specificaties te controleren
🚫 Flessen gebruiken voor warme vloeistoffen zonder dat ze daarvoor geschikt zijn
Een duurzame fles is een investering. Goedkoop is vaak duurkoop, zeker als het om je gezondheid gaat.
Zijn glazen flessen een goed alternatief?
Glas is:
✅ 100% inert
✅ Reuk- en smaakloos
✅ Milieuvriendelijk
Maar…
❌ Zwaarder dan RVS
❌ Breekbaar (niet geschikt voor sport/school)
❌ Niet bestand tegen grote temperatuurwisselingen
Voor thuisgebruik is glas uitstekend. Voor onderweg raden we RVS of koper aan.
Conclusie: waarom plastice bidons verleden tijd zijn
Het is duidelijk: plastice bidons vormen een risico voor jouw gezondheid, voor de natuur en voor toekomstige generaties. Terwijl RVS en koper veilige, duurzame én stijlvolle alternatieven bieden.
Laat je niet misleiden door ‘BPA-vrije’ marketingtrucs. Kies bewust, en draag bij aan een gezondere wereld beginnend bij iets kleins als jouw drinkfles.
Veelgestelde vragen over plastic, RVS en koperen flessen
Is BPA-vrij plastic veilig?
Niet per se. BPA wordt vaak vervangen door BPS of BPF, die vergelijkbare risico’s hebben.
Mag ik warm water in een plastic fles doen?
Nee. Warmte verhoogt de kans op het vrijkomen van schadelijke stoffen uit plastic.
Zijn RVS-flessen geschikt voor koolzuurhoudend water?
Ja, mits de dop goed afsluit en de fles daarvoor gecertificeerd is.
Is koper veilig voor dagelijks gebruik?
Ja, zolang het puur is en goed onderhouden wordt. Gebruik het enkel voor koud water.
Hoe vaak moet ik mijn fles reinigen?
Dagelijks spoelen, wekelijks grondig reinigen. Koper maandelijks polijsten.
Waar koop ik een betrouwbare fles?
Bij Bodyimprove